Alıcılar ve kiracılar hayallerindeki gayrimenkulü bulmak uğruna emlakçıların kapısını aşındırırken ya da internette günlerce ev ararken nelere dikkat etsinler?
Her şeyden önce referans çok önemli bu nedenle yakın çevrenize danışın. Mümkün olduğunca kurumsal ya da bölgesinde isim yapmış istikrarlı bir emlak ofisi ile çalışmayı tercih edin. Bir de mümkün olduğunca tek danışman ile çalışın çünkü emlakçıların en büyük sıkıntısı kapı kapı dolaşan alıcı ve kiracılarla karşılaşmaktır.
Pratikte olay şöyle gelişir. Ahmet bey ve hanımı a emlakçısına giderler. Arayışları hakkında bilgi verirler. Oradan çıkar b emlakçısına giderler ona da bilgi verirler. Ardından c emlakçısına giderler. O sırada a emlakçısı çalışmaya ve bilgi toplamaya başlar . C emlakçısını arar. Müşterinin isteğıne uygun daire hakkında konuşmak için ama c emlakçısı der ki onlar bana da geldiler. Böyle olunca yani pazardaki tüm tezgahları tek tek dolaşır gibi kapı kapı emlakçıları dolaşınca sonuca gitmek zor oluyor. Bu nedenle tek bir emlak profesyoneli ile çalışmak en mantıklı olandır.
Bir gayrimenkulü satın alma ya da kiralama aşamasında aynı avukatınıza ya da muhasebecinize yetki verir gibi güven duyduğunuz bir emlakçıya teslim olmalı ve kendiniz bir mülk bulsanız dahi aracınızı devreye sokarak işinizi yürütmelisiniz.
Piyasadaki gayrimenkullerin en az %60-70’i emlakçılar aracılığı ile el değiştiriyor yani sizin kendi başınıza bulacağınız mülk de yüksek olasılıkla bir başka emlakçının pazarladığı bir mal olacaktır. Bu noktada danışmanınızı devreye sokarsanız hem doğru bilgi alacaksınız (emlakçılar genellikle birbirlerine yalan söylemezler) hem de danışmanınız sizin ona olan bağlılığınız sayesinde sizin istediğiniz mülkü buluncaya kadar büyük bir azimle çalışacaktır.
Aslında bunlardan da önce yapmanız gereken ( özellikle alıcı ve kiracılar açısından) ne istediğiniz ve ne aradığınız sorularına yanıt vermenizdir. Örneğin oturmak için mı yoksa yatırım için mi bir gayrimenkul arıyorusunuz? İhtiyaç programınızı ve önceliklerinizi belirleyin. Yaşamak istediğiniz bölgede biraz zaman geçirin. Zihninizdeki resim ana hatlarıyla ortaya çıktığında bir emlak profesyoneli ile çalışmaya başlayın.
Beğendiğiniz anda satın alacak durumda olmanız da çok önemlidir. Eğer finansal olarak çözümlerinizi üretmediyseniz bir süre sonra emlakçılar size hizmet vermek istemeyeceklerdir.
Bizzat yerinde araştırma yapmak ve bir emlakçıyla çalışmak yanında hemen herkes ev almak için internette ciddi zaman geçiriyor son dönemde. İnternet hem muazzam bir bilgi kaynağı hem de mülk satın alma konusunda en kararlı insanı bıle zorlayacak kadar yoğun bilgiyle dolu. O nedenle bu araştırmayı çok bilinçli yapmalısınız.
Öncelikle sadece fotoğraflı ilanlara bakın. Aynı gayrimenkulü 20-30 farklı emlakçıda görüyorsanız uzak durun. Çünkü çok uzun zamandır piyasadadır hatta büyük olasılıkla sorunlu bir mülktür.
Yine de en doğrusu tüm bu araştırmaları güveneceğiniz bir emlak profesyoneli ile yapmak olacaktır. Satın alma anına ilişkin de bir kaç şey söylemek yerinde olacaktır. Diyelim ki karar verdiniz ve satın almak üzere harekete geçtiniz. Emlak danışmanınızla mutlaka bir araştırma yapın. Tapuya ve belediyeye gidin. Eski bir yapı ise deprem raporu isteyin. Mümkünse bir ekspertiz yaptırın. Aldığınız daire gerçekten o daıre mı? Tapusunda herhangi bir sorun var mı? Araştırın. Çok küçük bedeller ödeyerek yaptıracağınız bu çalışma sızı ileride yaşayabileceğiniz büyük dertlerden kurtaracaktır.
Bir müteahhitten ya da bir projeden daire alıyorsanız örneğin mutlaka bir hukuk danışmanından görüş ve destek alın. Sözleşmeleri iyi okuyun. Vergi durumlarını iyi inceleyin. Brüt ve net metrekareleri sorun. Piyasada daima brüt metrekare söylenir. Telaffuz edilen metrekareye sizin ortak hacimlerın kullanımı (merdiven, bina girişi, görevli dairesi gibi) dolayısıyla payınıza düşen alan da dahil edilir. Bunlara dikkat edin.
Sepetteki elmaların hepsi aynı nitelikte değildir muhakkak ama sektör her geçen gün kabuk değiştirmektedir. Emlak sektörünün oyuncuları kendilerini geliştirmektedirler.
Sonuç olarak her ne kadar halkımız danışmanlık hizmeti almaya ve bu hizmetin karşılığını ödemeye pek de gönüllü ya da diğer deyişle pek alışık değilse de; eğer gayrimenkul yatırımı gibi hayatınızın gidişini doğrudan etkileyen bir durum söz konusuysa mutlaka bir emlak profesyonelinden destek almanız yapacağınız en doğru hamledir.
Ömer Yavuz GÜLEN
Yüksek Mimar / Gayrimenkul Geliştirme Uzmanı
Yazar (Sattım Gitti – Emlakçıya ve emlakçı olmak isteyene akıl fikir rehberi)
